video
Thư viện
Tài trợ
Đại gia Nga giờ biết đi nghỉ ở đâu?
26 Mar, 2013
 |
| Hoàng hôn đồng euro ở Cyprus, khi Putin lặn tìm kho báu của Gazprom. Photo courtesy Tjebbe van Tijen / Imaginary Museum Projects |
Gần đây, cô Loftus ngày càng nhận thấy có nhiều yêu cầu như lần trước - các khách hàng, như cô nói, có 'vấn đề về quyền lực pháp lý' (jurisdictional issues). Đối với một số nhỏ nhưng có xu hướng gia tăng những người Nga trong giới tinh hoa, cơ hội du lịch ngày càng bị hạn chế. Xu hướng này là hình ảnh thu nhỏ (epitomised) của đạo luật Magnitsky của Mỹ, vào cuối năm ngoái áp dụng một danh sách đen xin visa vào Mỹ và đóng băng tài sản của 60 công dân Nga bị tình nghi vi phạm nhân quyền. Ngôn ngữ mở trong đạo luật để ra khả năng danh sách các tên có thể sẽ dài ra. Liên minh châu Âu cũng bắt đầu ban hành đạo luật tương tự.
Trong khi đó, số phận không rõ ràng của Cyprus, một thời là sân chơi ưa thích của người giàu Nga với sự kết hợp tuyệt vời của biển, cát và khả năng tiếp cận linh hoạt đối với các quy định dịch vụ tài chính, có lẽ sẽ giáng một đòn nữa, làm biến mất một địa điểm du lịch của họ.
Trong thời kì Liên Xô cũ, chỉ giới tinh hoa mới có thể du lịch. Ngày nay thì ngược lại, hầu như tất cả công dân bình thường của Nga đều có thể hưởng một hay hai tuần ở Thổ Nhĩ Kỳ hay Ai Cập, nhưng trong một số trường hợp, giấc mơ có một kỳ nghỉ ở nước ngoài của những người giàu và quyền lực ở Nga đã bị thu hẹp lại (clipped), khiến họ có ít lựa chọn hơn.
...
Và:
Có một người bí ẩn gọi điện để hỏi 'một kì nghỉ ở đất nước không có Interpol' thay cho sếp của anh ta, người mà anh ta giấu tên.
Toàn bộ câu chuyện trên báo Financial Time ở đây.
Đại gia Nga tránh tắc đường như nào?
Điều gì khiến châu Âu suy yếu?
Lịch sử ngắn gọn về các lần đánh thuế tiền gửi
Cyprus: Từ thần kì kinh tế đến cơn bĩ cực ngày nay
Tags: economics
Lịch sử Hoa Kỳ là một ví dụ. Hoa Kỳ tự giải phóng khỏi sự đô hộ của Anh 250 năm trước đây để thành lập một nền cộng hòa với ý định có một không hai. Thế nhưng, đến nay văn hóa pháp lý và chính trị của Hoa Kỳ vẫn đậm các khái niệm và giá trị được thừa hưởng của Anh.
Người Nga cũng không phải là một ngoại lệ, họ mang trong tâm khảm mình cả nỗi sợ và hy vọng thừa hưởng từ tổ tiên họ. Tham vọng thay đổi lớn lao và độc ác nhất trong lịch sử Nga và đã thất bại thảm hại là cố gắng tạo ra “con người Xô viết”. Khi tôi đọc những kết quả thăm dò ở nước Nga hậu Xô viết, tôi vô cùng sửng sốt khi thấy biết bao suy nghĩ giống hệt những suy nghĩ của nước Nga thời Tsar (Nga) Hoàng.
Lấy hệ thống chính trị làm ví dụ. Người Nga không tin vào dân chủ vì họ luôn gắn nó với hỗn loạn và tội ác. Khi được hỏi họ coi trọng cái gì – giữa an toàn bản thân và tự do – tuyệt đại đa số chọn an toàn bản thân. Rõ ràng họ không ý thức được rằng hai thứ đó lại tương thích với nhau.
Họ muốn chính phủ của họ phải thật mạnh để che chở cho họ khỏi thù trong giặc ngoài, mà hầu hết là tự tưởng tượng như kiểu sợ ma. Nhiều thế kỷ nay họ vẫn một mực tin rằng nước Nga phải có quyền làm một siêu cường khiến kẻ khác phải sợ hơn là tôn trọng.
Về mặt lịch sử mà nói, tài sản cá nhân chính là nền tảng của tự do. Tại những quốc gia tài sản cá nhân được tôn trọng, chính phủ phải dựa vào công dân để có thu nhập và do vậy phải tôn trọng công dân. Cho tới cuối thế kỷ 18 ở nước Nga, tài sản cá nhân, vì bất cứ lý do gì, không được phép tồn tại. Tất cả đất đai, nguồn của cải chính, thuộc về nhà vua. Ông ta không những cai trị đất nước mà trong thực tế ông ta sở hữu đất nước.
Hơn thế nữa, dựa vào thể chế của cộng đồng nông thôn, người nông dân, chiếm 4/5 dân số cả nước, không sở hữu ruộng đất họ cày cấy mà chỉ được tạm thời sử dụng. Là hậu quả của di sản lịch sử này, được củng cố thêm bởi mấy chục năm chế độ cộng sản, người Nga hầu như không còn khái niệm coi sở hữu tài sản cá nhân là một trong những quyền của con người.
Di sản khổ sở của quá khứ đáng kể nữa là thái độ thù địch với thế giới bên ngoài, đặc biệt với châu Âu và Hoa Kỳ. Thái độ này có nguồn gốc tôn giáo. Nhà thờ Chính thống giáo Nga, qua nhiều thế kỷ ngự trị trong tư duy và thái độ của cả nước gieo mầm vào đầu tín đồ của nó niềm tin rằng tất cả tôn giáo phương Tây đều là dị giáo. Dị đoan này được thế tục hóa thời hiện đại và diễn dịch thành ý niệm rằng phương Tây luôn là kẻ thù địch. Được hỏi năm 1998: “Quý vị có cảm thấy mình là Âu không?” chỉ có 12% trả lời “Có, luôn luôn vậy”, trong khi 56% nói “hầu như chưa bao giờ”. Kết quả cho thấy hầu hết người Nga luôn cảm thấy mình tách biệt khỏi thế giới bên ngoài.
Tôi tin rằng một khi đa số người Nga bắt đầu nhận ra rằng đất nước họ không bị thế giới bên ngoài đe dọa, họ mới có thể nhiệt thành thay đổi thái độ và các thể chế của họ, trong đó pháp quyền và nhân quyền là quan trọng nhất.
[img]https://i.chzbgr.com/maxW500/7303513856/h7C743A76/[/img]
Chính quyền Obama thường xuyên hành xử một cách đàng hoàng như vậy, ngay cả trong những hoàn cảnh khó khăn. Ví dụ, ngay sau khi các đại sứ quán Hoa Kỳ tại Cairo và Benghazi bị các nhóm bạo lực lục đốt phá mùa Thu vừa qua, Obama vẫn lên tiếng phê phán cuốn băng video làm tại Mỹ đã xúc phạm đến tình cảm của người Hồi giáo.
Đối lập với hình ảnh đó, hành vi nhún nhường của chính quyền Obama với Kremlin có vẻ là chỉ là chuyện nhỏ. Những người tử tế không hiểu được rằng một tay du côn tầm thường không bao giờ muốn thỏa hiệp và vì thế mọi nhượng bộ của người tử tế chỉ làm tên du côn thêm hung hãn. Điều này càng đúng nếu hiểu được rằng Nga không phải là tay chơi lớn trên vũ đài quốc tế và không phải là mối bận tâm lớn nhất của Washington.
Nhưng điều này không phải là duy nhất đặc biệt với Obama. Đó là đặc điểm chung của lãnh tụ của các chế độ dân chủ khi muốn làm việc với những tay độc tài. Cựu Thủ tướng Anh Neville Chamberlain và Thủ tướng Pháp Edouard Daladier cũng sử dụng cách tiếp cận tương tự với Adolf Hitler.
Trong thực tế, những lãnh tụ độc tài luôn có nhiều lựa chọn hơn lãnh tụ ở các xã hội cởi mở vì họ không bị pháp luật hay đạo đức ràng buộc.
Cái giá phải trả cho hành vi điên khùng của kẻ độc đoán là gì? Hoàn toàn không, trong hầu hết các trường hợp.
Trong cuộc chiến ngoại giao Mỹ – Nga, Putin sẽ luôn chiến thắng cuộc chiến tâm lý trước Obama, đúng như kẻ nát rượu hung hãn cố tình giẫm lên chân người tử tế trên xe bus.
Vấn đề là ở chỗ, sau khi giẫm lên chân người tử tế, tay côn đồ nát rượu sẽ ngồi xuống tu một chai và khoác lác ba hoa với bạn bợm rượu của hắn về chiến công, còn người tử tế thì quay về văn phòng và làm việc thậm chí còn chăm chỉ hơn.
Khí từ đá phiến (shale) sản xuất ở Mỹ đã bắt đầu làm giảm giá gas thế giới. Chỉ trong một vài năm tới, Mỹ sẽ sản xuất đủ dầu từ đá phiến và hoàn toàn không phụ thuộc dầu nhập khẩu. Nhưng từ nay tới đó, Kremlin vẫn tiếp tục nói xấu Mỹ và tiếp tục lạnh nhạt với các cố vấn an ninh của Obama.
...Trong cả chục năm, Putin củng cố và bảo vệ thế độc quyền của các tập đoàn năng lượng nhà nước. Nhưng thế độc quyền mới gây lụn bại, như đã thấy tại Iran, Venezuela, Việt Nam hay Trung Quốc. Và ngày nay hệ thống tụt hậu này của Nga cần học hỏi công nghệ hiện đại của các nước Tây phương...
Kể từ khi cuộc khủng hoảng Ukraine nổ ra, đây là lần thứ hai người từng giàu nhất nước Nga có phát biểu hướng mũi dùi trực diện tới Tổng thống Nga Putin. Hồi cuối tháng 9, cựu tỷ phú 52 tuổi này đã công khai ý định muốn dẫn dắt nước Nga, cho dù trước đó đã từng tuyên bố không dính dáng tới chính trị khi được ông Putin ân xá vào cuối năm 2013.
Những tuyên bố mang tính chính trị của Khodorkovsky rất được quan tâm, bởi chính tham vọng chính trị đã từng khiến nhà tài phiệt này lao đao với 10 năm ngồi tù và hiện vẫn sống lưu vong ở nước ngoài.
Trước khi bị bắt, Forbes đánh giá Khodorkovsky có khoảng 15 tỷ USD. Sau khi ra tù, cựu tài phiệt này đã mất phần lớn tài sản nhưng vẫn giàu có với cuộc sống sa hoa không kém so với trước.
Trái với Khodorkovsky, nhiều tỷ phú trong nước khác lại sẵn sàng hy sinh hoặc xa rời quyền lực chính trị để đảm bảo sức mạnh tài sản. Nửa cuối năm ngoái, hàng loạt nghị sĩ và quan chức nằm trong danh sách 200 người giàu nhất nước Nga đã đệ đơn từ chức, hy sinh quyền lực chính trị để bảo vệ tài sản của mình, tránh đạo luật chống tham nhũng do ông Putin đề ra. Tỷ phú nổi tiếng Roman Abramovich đầu năm ngoái cũng tự nguyện từ chức lãnh đạo khu tự trị Chukotka.
Các tỷ phú khác đang ra sức bảo vệ khối tài sản khổng lồ kiếm được trong hơn một thập kỷ trước đó. Ông trùm khai thác thép và kim loại giàu nhất nước Nga và đứng thứ 40 trên thế giới, Alisher Usmanov, chứng kiến tài sản gia tăng trở lại thêm gần 200 triệu USD, lên 17,7 tỷ USD sau khi đã mất 2,7 tỷ USD trong 7 tháng đầu năm.
Tỷ phú kiếm tiền từ ngành thép, đường sắt và giao vận Vladimir Lisin cũng đã mất khoảng 2,6 tỷ USD, xuống còn 12,3 tỷ USD. Andrey Melnichenko – ông trùm ngành tài chính Nga – vẫn duy trì được túi tiền gần 9 tỷ USD, sau khi đã mất khoảng 2 tỷ USD trong 7 tháng đầu năm.
Theo Forbes, nhiều tài phiệt Nga khác sở hữu khối tài sản nhiều tỷ USD như Roman Abramovich (9,5 tỷ USD), Mikhail Fridman (15,7 tỷ USD), Viktor Vekselberg (15,6 tỷ USD), Vladimir Potanin (14 tỷ USD), Leonid Mikhelson (13,9 tỷ USD), Gennady Timchenko (13,6 tỷ USD), Vagit Alekperov (12,2 tỷ USD), Mikhail Prokhorov (9,9 tỷ USD)…
Tính tới 22/10, tổng cộng Nga có 11 tỷ phú có tài sản trên 10 tỷ USD và có thêm 12 tỷ phú có tài sản trên 5 tỷ USD.
- Này, cậu có biết sự khác nhau giữa giấy toa-lét với chính phủ là gì không?
- Khó quá nhỉ, hai thứ không có gì liên hệ với nhau. Chịu thôi!
- Không có khác biệt gì hết, giống hệt nhau, vì cả hai thứ đều dùng để chùi đít.
Ngồi bên cạnh là một công an mật vụ, mặc thường phục. Ông ta đứng dậy và hỏi anh thanh niên nọ:
- Thế ông trả lời cho tôi, giữa ông và cái xe buýt này khác nhau ở điểm gì?
- Tôi không biết – anh thanh niên nói.
- Điểm khác nhau rất rõ: xe buýt tiếp tục đi, còn ông thì xuống xe và theo tôi về đồn công an!
- Nhưng mà… ông ơi, ông hiểu sai rồi, hồi nãy là tôi nói về chính phủ của nước Ý đấy chứ! – anh thanh niên khôn ngoan bào chữa.
- Thôi đi, đừng có mà lấp liếm. Anh tưởng tôi ngu à. Bao nhiêu năm làm trong ngành công an tôi biết rất rõ chính phủ nào là cái thứ đem chùi đít chứ!