Vì sao số người chết do tai nạn giao thông ở Thụy Điển thấp nhất thế giới?
![]() |
Photo courtesy opethpainter. |
Năm 2012, số người chết do tai nạn giao thông ở Thụy Điển là 264 người, thấp nhất trong lịch sử. Mặc dù lượng xe lưu thông và quãng đường di chuyển đã tăng lên gấp đôi kể từ năm 1970, nhưng số người chết lại giảm đi từ 4 đến 5 lần. Thống kê cho thấy cứ 100.000 người dân Thụy Điển thì chỉ có 3 người chết vì tai nạn giao thông đường bộ, so với con số 5,5 người trên toàn châu Âu, 11,4 người ở nước Mỹ và 40 người ở nước Cộng hòa Dominica, được coi là nơi giao thông nguy hiểm nhất trên thế giới. Ở Thụy Điển, ngược lại, đường phố được xem là an toàn nhất thế giới. Rất nhiều thành phố khác, bao gồm cả New York cũng đang cố gắng bắt chước để đạt được thành công tương tự.
Những năm 1970, số người chết do tai nạn đường bộ tăng kỉ lục, các nước phát triển đã nỗ lực để cải thiện tình trạng này. (Ngược lại, ở các nước nghèo, số người chết tăng cùng với doanh số xe hơi bán ra). Năm 1997, quốc hội Thụy Điển đã nâng kế hoạch ‘Tầm nhìn số 0’ (Vision Zero) thành luật, hi vọng sẽ hạn chế thương vong do tai nạn đường bộ. Ông Hans Berg - Ủy ban An toàn giao thông quốc gia Thụy Điển nói: 'Chúng tôi không chấp nhận bất kì ai phải chết hay bị thương trên đường'. Thụy Điển đã tin tưởng và hiện chứng minh được rằng vừa có thể linh động vừa đảm bảo an toàn trên đường phố.
Quy hoạch đóng vai trò chủ yếu trong việc giảm thiểu tai nạn. Đường phố ở Thụy Điển được xây dựng với ưu tiên dành cho an toàn hơn là tốc độ và sự tiện lợi. Xe lưu thông trong khu vực thành thị bị hạn chế tốc độ, khu cho người đi bộ, xe đạp có phần đường dành riêng và được rào chắn phân cách với làn ôtô và các phương tiện đang lưu thông khác. Việc xây dựng 1,500 km đường '2+1', trong đó các xe muốn vượt sẽ đi vào làn ở giữa, ước tính đã cứu 145 mạng người mỗi năm trong thập kỉ đầu tiên của Kế hoạch 'Tầm nhìn số 0'. Ngoài ra, 12.600 điểm giao nhau (crossing) an toàn hơn gồm cầu vượt cho người đi bộ (pedestrian bridges) và vạch kẻ đường (zebra stripes) đi kèm với đèn báo hiệu và rào chắn bảo vệ (speed bumps) đã giúp giảm một nửa số người đi bộ bị tử vong trong 5 năm vừa qua. Việc giữ trật tự an toàn giao thông nghiêm ngặt hơn (strict policing) cũng đóng một vai trò nhất định: hiện tại, dưới 0.25% số lái xe khi kiểm tra bị vượt quá nồng độ rượu cho phép. Số lượng trẻ em dưới 7 tuổi bị tử vong giảm mạnh từ 58 em năm 1970 xuống còn 1 em vào năm 2012.
Liệu Thụy Điển có thể đạt mốc 0 theo kế hoạch? Các nhà thực hiện chiến dịch An toàn giao thông tin tưởng rằng hoàn toàn có thể. Họ đang từng bước hoàn thành tốt mục tiêu này, khi số lượng tử vong đã giảm một nửa kể từ năm 2000. Bước tiếp theo là hạn chế hơn nữa lỗi của người tham gia giao thông như xe có sẵn bộ phận kiểm tra nồng độ cồn (built-in breathalysers) nhằm ngăn cản người uống rượu bia không được lái xe. Việc lắp đặt nhanh chóng hơn các hệ thống an toàn như đèn cảnh báo vượt quá tốc độ hay thông báo chưa cài dây an toàn cũng sẽ rất hữu hiệu. Cuối cùng là xe hơi có thể tự điều khiển hoàn toàn. Đây không phải là tương lai xa vời, khi Tập đoàn Volvo đang hợp tác với Bộ Giao thông Vận tải để thực hiện chương trình thử nghiệm ô tô không người lái ở Gothenburg vào năm 2017. Không còn các lái xe điên khùng (erratic drivers), xe hơi có lẽ sẽ là phượng tiện giao thông an toàn nhất.
Thanh Hằng
The Economist
Tags: idea
[img]https://i.chzbgr.com/maxW500/8278868992/h86616F9F/[/img]
Anh chủ xe ô tô giàu có sang trọng hùng hổ bước xuống, đau đáu săm soi cái đít xe xem có bị sao không, rồi quay sang chị xe máy cau có hung tợn gì đấy, rồi chắc cũng êm!
Nhớ hồi chị tôi mới sang Mỹ, chạy xe chưa rành, cũng đâm đít xe một anh Mỹ, anh ta bay xuống xe chạy đến chăm lo hỏi han xem chị tôi có bị sao không, có cần đi bệnh viện không, rất ân cần hơn là bạn gái của anh ta vậy!
Anh ta chả mảy may dòm đến chiếc xe có sao không! Chị tôi áy náy hỏi anh ta chuyện bồi thường, anh ta nói : bạn đừng lo, xem sức khoẻ bạn trước, còn xe cộ thì từ từ tính sau, còn có bảo hiểm lo mà!
Vậy đó bạn, một xã hội như thế mới là con người đối với con người! Còn một xã hội mà coi trọng chiếc xe hơn đồng bào mình thì là cái loài gì vậy?
Sự không thân thiện còn nằm ở một chỗ khác nữa. Ở đây, vạch qua đường chẳng có ý nghĩa gì với người đi xe. Những người qua vạch đi bộ ở đèn xanh cũng không thể làm chủ được đích đến của họ, vì phải đánh võng giữa một bầy xe cộ đầy hung hăng và mù màu vượt đèn đỏ. Lúc nãy mình đi qua một ngã tư và suýt bị một xe thương binh đâm vào. Bác ý có lẽ nghĩ mình là thương binh, cần phải được ưu tiên, đỏ xanh chẳng qua cũng chỉ là màu vẽ. Những người vượt đèn đỏ khác trẻ hơn bác thì khác, lành lặn hơn, nhưng chắc là thương binh kiểu khác, ở não.
Thực ra đi bộ trên hè cũng có những nét lãng mạn riêng của nó mà chỉ những người đẹp trai mới hiểu nổi: thỉnh thoảng ta lại bắt gặp những ánh mắt đầy ngưỡng mộ nhìn theo của các cô nàng váy ngắn xinh xắn ngồi quán nước sau bữa trưa, mồm đang ngậm tăm còn chưa xỉa xong...