video
Thư viện
Tài trợ
Quân nổi dậy Ukraine là những ai?
05 Nov, 2016
 |
| Donetsk, Ukraine. Photo courtesy Peter Collins. |
Gió lại đang đổi chiều trên chiến trường đông Ukraine. Sau nhiều tuần để mất dần lãnh thổ (cede territory) vào tay quân chính phủ, lực lượng nổi dậy Ukraine đã tiến hành một loạt các cuộc phản công (counterstrike) chóng vánh. Được tiếp viện (reinforcement) từ Nga, quân ly khai đã chiếm lại một số thị trấn gần thủ phủ Donetsk và Luhansk trong tuần qua và mở mặt trận thứ ba ở phía Nam. Thông điệp rất rõ ràng: chúng tôi sẽ không đi đâu cả. Chính phủ thân phương Tây ở Kiev từ lâu đã khẳng định cuộc nổi dậy (insurgency) là sản phẩm của Nga. Bất chấp việc hơn 1.000 binh sĩ Nga di chuyển vào lãnh thổ Ukraine trong tuần qua, điện Kremlin vẫn gọi cuộc chiến là một “vấn đề nội bộ thuần túy” và khẳng định bất cứ người Nga nào tham chiến chỉ là “quân tình nguyện” hoặc binh sĩ đang nghỉ phép. Vậy quân nổi dậy Ukraine thực sự là những ai?
Sau khi Tổng thống Viktor Yanukovych bị lật đổ (oust) hồi tháng Hai và Nga sáp nhập (annex) Crimea vào tháng Ba, một nhóm dân quân (militia) chắp vá (patchwork) đã bắt đầu chiếm các tòa nhà chính phủ khắp các vùng Donetsk và Luhansk trong tháng Tư. Các nhóm gồm chủ yếu người dân địa phương bất mãn (disgruntled) và người ủng hộ từ các nơi khác đã tuyên bố thành lập Cộng hòa Nhân dân Donetsk và Cộng hòa Nhân dân Luhansk độc lập vào tháng Năm. Hai nước cộng hòa non trẻ này (budding statelet) tự gọi mình là ‘Novorossiya’ (Tân Nga) – một danh từ từng được dùng cho lãnh thổ phía nam Ukraine bị Đế quốc Nga chinh phục (conquer) hồi thế kỉ 18. Kể từ đó, Đông Ukraine đã thu hút những nhân vật đứng trong bóng tối từ Moscow (shadowy Muscovites) có liên hệ với lực lượng an ninh Nga và chính những người này đã thay đổi diện mạo cuộc nổi dậy. Igor Girkin (biệt danh Strelkov) tiếp quản cánh quân của Donetsk trong khi Alexander Borodai được bổ nhiệm làm Thủ tướng Donetsk. Họ trở về Nga vào giữa tháng Tám sau khi được thay thế bởi những người Ukraine trong một nỗ lực rõ ràng nhằm khiến Novorossiya có vẻ thuộc quyền kiểm soát của người dân bản xứ (a façade of local control).
Cộng hòa Donetsk và Luhansk duy trì chính quyền riêng biệt với Thủ tướng và nội các riêng (bao gồm cả các Bộ trưởng quốc phòng). Khu vực Luhansk có biên giới với Nga trở thành trạm trung chuyển (conduit) vũ khí và binh lính trong khi vùng Donetsk ở xa hơn về phía tây trở thành mặt trận gánh chịu các cuộc tiến công của Ukraine. Họ duy trì hoạt động độc lập trên lãnh thổ của mình nhưng phối hợp chặt chẽ với nhau. Suốt mùa hè, khi vũ khí và các tay súng đi qua biên giới đầy lỗ hổng (porous), quân ly khai đã trở thành một lực lượng chiến đấu đáng gờm và không còn sơ khai như ban đầu (initial incarnation) nữa. Họ giờ có trong tay những vũ khí hiện đại gồm nhiều xe tăng, các hệ thống pháo binh, xe bọc thép (armoured personnel carriers) và tên lửa phòng không như SA-11 BUK bị cho là đã bắn hạ máy bay MH17 của Malaysia Airlines hồi tháng Bảy – một thảm kịch mà quân nổi dậy vẫn một mực phủi trách nhiệm (deny a hand in).
Tuy sự phủ nhận của Putin về sự hiện diện của binh lính Nga là một trò hề (farcical), mức độ can thiệp của Nga đến đâu hiện vẫn là ẩn số. Một cuộc xâm lược toàn diện có thể cần tới vài ngàn quân – các quan chức NATO nói 20.000 quân đã sẵn sàng (are poised at) ở biên giới. Tới giờ, ông Putin có vẻ quyết tâm không nhận trách nhiệm về cuộc chiến đã cướp đi sinh mạng của gần 2.600 người, hầu hết là dân thường. Tổng thống Nga vẫn tiếp tục đưa (funnel) lính và vũ khí cho quân nổi dậy hòng đóng băng cuộc xung đột như đã từng làm ở nơi khác với hi vọng một ngày nào đó có thể điền Novorossiya vào bản đồ thế giới mới của riêng mình.
Đăng Duy
The Economist
Tags: ukraine
Đọc bài phỏng vấn ông Thượng tướng Ukraine Ruban trên báo Czech, ông ta bảo NATO đã lừa dối và phản bội Ukraine, ông ta bảo thủ tướng Ukraine hiện nay là thằng yếu đuối mới cầu xin NATO và EU giúp. Ông nhắc lại chuyện Ukraine từ bỏ hạt nhân vì lời hứa được đảm bảo toàn vẹn lãnh thổ. Ông ta nói Ukraine vẫn không quên công nghệ hạt nhân và Ukraine có thể quay lại hạt nhân rất nhanh... (nếu sống ở Nga chắc ông ấy là tướng của Putin rồi).
Mình nghĩ tội cho ông tướng Ukraine và dân Ukraine cả tin. EU cho được một đồng thì đòi đủ thứ. Còn các tướng NATO chỉ thích lấy cớ xin tiền để tập trận và lập căn cứ thôi chứ không ai muốn đánh nhau đâu. Cùng lắm thì ném bom mấy thằng IS, al-Quaeda ít vũ khí chứ không quân đội nào trên thế giới muốn đánh nhau với Nga cả. Ukraine như thế là anh dũng rồi. Nhưng đất nước nợ đầm đìa, quan lại tham nhũng,... đấy mới là cái chính mà Ukraine cần giải quyết.
So với dân Czech và Slovakia thì khác hẳn. Lúc cần chia nước thì họ quay ra tranh nhau tài sản ngay, còn đánh nhau thì không, nhưng sau đó mấy chục năm thì sao? Họ vẫn là những người láng giềng thân nhau nhất ở EU. Lãnh đạo hai nước cũng tuyên bố có thể phản đối cấm vận Nga. Họ chỉ nghĩ đến kinh tế của mình trước hết và chẳng chịu thiệt đồng nào vì Ukraine cả. Đối lập Czech đang đòi họp quốc hội bất thường để lôi Thủ tướng ra quay vì phát biểu "hèn nhát". Nhưng chắc chắn ông ta không bị mất uy tín vì ông ta nói tiếng nói của số đông.
Còn người Ukraine và Nga thì rất giống nhau. Những người anh hùng không nhân nhượng. Sắp tới, những đòi hỏi của quân ly khai tại Minsk khó có thể được Kiev chấp nhận. Chắc chắn sẽ còn chiến tranh tàn khốc cho vinh quang Ukraine và siêu cường Putin.
Cuối năm ngoái, Ukraine bỗng dưng có loạn là khi người dân biểu tình và đòi truất phế Tổng thống đương nhiệm là Viktor Yanukovich vì ông này chủ trương thân Nga với một hiệp ước hợp tác mà họ coi là bất lợi. Họ muốn Ukraine hội nhập với các nước Âu Châu ở phía Tây. Vì vậy đầu năm nay Putin mới đẩy quân, mặc áo "thường dân nổi dậy", vào "giải phóng" bán đảo Crimea và khuynh đảo các khu vực miền Đông của Ukraine. Kết cuộc là các nước Tây phương, Hoa Kỳ và Âu Châu, mới có nhiều đợt quyết định trừng phạt kinh tế Nga.
Qua bài diễn văn thì với Putin, vụ truất phế Yanukovitch là một âm mưu của Tây phương do Mỹ chỉ đạo từ đằng sau. Cái "nhân" là Mỹ đế nên cái "quả"mới là chinh chiến điêu linh tại Ukraine!
Mà nào chỉ có Ukraine, Dưới con mắt lạnh như mắt rắn của Putin, thì xưa nay Tây phương rồi Hoa Kỳ đều có ý đồ truyền thống - theo kiểu "sông có thể cạn núi có thể mòn" của bác Hồ nhà nó - là ngăn chặn sự lớn mạnh chính đáng của nước Nga. Cho nên, dù chẳng có chuyện Ukraine thì họ cũng bầy ra cách khác để thi hành mục tiêu mờ ám này.
Vì vậy, tuần qua Putin mới than như gái tơ gặp họ Sở - xin dẫn nguyên văn: "Họ chi phối quan hệ của ta với các láng giềng, khiến ta chẳng còn biết là nên nói chuyện với ai, với một số chính quyền này, hay trực tiếp nói với quan thầy và kẻ yểm trợ họ là nước Mỹ!" Nghĩa là sau khi tưởng đã dễ dàng xỏ mũi Obama bổng dưng Putin rên la là bị Mỹ chiếu bí!
Họa vô đơn chí, chàng ơi!
Quốc gia này xưa kia thuộc về Liên bang Xô viết, chẳng khác gì bán đảo Crimea vừa được Putin giải phóng và thu hồi về cho Đất Mẹ sau một cuộc trưng cầu dân ý. Bước kế tiếp sẽ là giải phóng Ukraine. Với dân Nga thì đấy là chuyện cực kỳ chính đáng, tức là có chính nghĩa.
Vì sao vậy?
Vì họ được biết rằng đất Ukraine ngày nay đang nằm trong tay một bọn phát xít. Lực lượng Phát xít mới này là hậu thân của bọn Banderovsi xưa kia đã can tội giết dân Nga và người Do Thái trong Đệ nhị Thế chiến. Ngày nay chúng vừa cướp chính quyền tại Kiev (người Nga không gọi thủ đô của Ukraine là Kyiv theo tiếng Ukraine), với sự hỗ trợ của Hoa Kỳ. Chứng cớ ư?
Hình ảnh Nghị sĩ John McCain biểu tình tại quảng trường Maidan hoặc lời phát biểu của Phó Tổng thống Joe Biden được truyền hình Nga đưa ra dồn dập. Thêm một con số chắc nịch: giới ngoại giao Mỹ xác nhận đã chi ra năm tỷ đô la cho Ukraine!
Sự thật là thế nào? Sau khi kế nhiệm Boris Yeltsin, Putin lặng lẽ xóa bỏ chế độ tự do báo chí - mới chỉ xuất hiện từ năm 1992 rồi bị bóp nghẹt. Từ đó truyền thông Nga trở thành công cụ tuyên truyền theo một phương châm là nói đi nói lại những lời dối trá thì đấy sẽ là sự thật.
Chứ sự thật kia lại khác.
Chính trường Ukraine quả là có một đảng cực hữu được truyền thông Tây phương gọi là Neo-Nazi. Nhưng đảng này không được nổi 5% số phiếu nên chẳng có đại biểu trong Quốc hội! Còn số năm kia? Năm tỷ đô la Hoa Kỳ viện trợ cho Ukraine quả là sự thật do một Phụ tá Ngoại trưởng Mỹ nói ra. "Từ khi Ukraine giành lại độc lập vào năm 1991, nước Mỹ đã đầu tư hơn năm tỷ đô la để giúp dân Ukraine". Dân Nga chỉ được xem thấy một giây của sự thật ấy trong một bài diễn văn dài tám phút rưỡi của nhà ngoại giao Mỹ, nên chẳng biết rằng đấy là năm tỷ viện trợ trải dài từ 1991 đến nay. Qua gần 24 năm, chứ không phải là 24 tháng hay 24 ngày qua ngả tài trợ mờ ám của CIA!